زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

ابوثابت ربیعة بن ثابت انصاری





ابوثابت ربیعة بن ثابت رقّی اسدی غاوی انصاری (م ۱۹۸ هـ)، از شعرای برجسته قرن دوم قمری بود که خلفای عباسی و بزرگان قبایل عرب را مدح کرده و پاداش‌هایی دریافت می‌نمود.


۱ - معرفی اجمالی



ابوثابت ربیعة بن ثابت بن لجا بن عیزار بن لجا رقّی اسدی غاوی انصاری، از موالی سلیم و از طایفه بنی‌جذیمه به شمار می‌رفت.
اهل رقّه، از شهرهای ساحلی فرات بود و در همان‌جا به دنیا آمد و رشد و نمو یافت.
[۵] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۱۶، ص۲۵۴.
مدتی در بغداد
[۶] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۱۰۹.
و زمانی نیز در رقّه سکونت داشت.
[۷] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۱۶، ص۲۵۴.

وی شاعری خوش‌طبع و مانند بشّار بن برد نابینا و غزل‌سرایی معروف و از شعرای دولت بنی‌عباس و معاصر مهدی عباسی (خلافت ۱۵۸-۱۶۹ هـ) بود و در مدح او قصیده‌هایی نیز سروده است. بنابر نقلی، از خواص دربار‌ هارون الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ هـ) محسوب می‌شد و با او مانوس بود.
ابن‌معتزّ او را در غزل، برتر از ابونواس می‌دانست. غیر خلفا را نیز مدح می‌کرد و جوایزی دریافت می‌داشت و آن‌گاه به شهر خود بازمی‌گشت. وقتی کسی در صله دادن به او کوتاهی می‌کرد، او را هجو می‌کرد.
علی بن حسین ابوالفرج اصفهانی اشعار ایشان را بسیار دانسته و آن‌را ستوده است.
[۱۳] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۱۶، ص۲۵۴.


۲ - تاریخ وفات



ربیعة بن ثابت سرانجام به سال ۱۹۸ هـ در رقّه درگذشت.
[۱۵] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۷، ص۱۰۴۸۶.


۳ - آثار



ربیعة بن ثابت دارای دیوان شعری بوده
[۱۶] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۱۰۹.
که به گفته ابن‌ندیم، صد ورق داشته است.
[۱۷] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۸۴.


۴ - مطالعه بیشتر


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۸] اعلمی‌ حا‌ئری، محمدحسین‌، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۱۰، ص۳۶.

۵ - پانویس


 
۱. بغدادی، عبدالقادر، خزانة الادب، ج۶، ص۳۰۱.    
۲. ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۶، ص۳۲۲.    
۳. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۴، ص۶۵.    
۴. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۵، ص۵۵.    
۵. ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۱۶، ص۲۵۴.
۶. سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۱۰۹.
۷. ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۱۶، ص۲۵۴.
۸. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۴، ص۶۵.    
۹. ابن‌معتز، عبدالله بن محمد، طبقات الشعراء، ص۱۵۹.    
۱۰. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۳، ص۱۳۰۳.    
۱۱. صفدی، خلیل بن ایبک، نکت الهمیان، ص۱۳۰.    
۱۲. زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۳، ص۱۶.    
۱۳. ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۱۶، ص۲۵۴.
۱۴. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۳، ص۱۳۰۴.    
۱۵. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۷، ص۱۰۴۸۶.
۱۶. سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۱۰۹.
۱۷. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۸۴.
۱۸. اعلمی‌ حا‌ئری، محمدحسین‌، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۱۰، ص۳۶.
۱۹. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۵۶۱.    


۶ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۳۴، برگرفته از مقاله «ابوثابت ربیعة بن ثابت رقّی انصاری».
• عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۴۴.






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.